ΘαλαSea

Χαμαιλέοντες των βυθών

20.000 Leagues Under the Sea

Ο κόσμος, όταν μιλάει για τα καλαμάρια που προκαλούν τρόμο, συνήθως εννοεί το πελώριο καλαμάρι, το μυστηριώδες θαλάσσιο τέρας των παραμυθιών και των ταινιών. Όμως, οι οικογένειες των καλαμαριών περιλαμβάνουν 280 είδη, από θηριώδη μέχρι μικροσκοπικά που ζουν σε όλες τις θάλασσες. Τα ιπτάμενα καλαμάρια, όπως τα λένε, είναι αυτά τα γιγαντιαία κεφαλόποδα που ζουν στον ανατολικό Ειρηνικό και είναι άγριοι θηρευτές που επιτίθενται σε οτιδήποτε, από σαρδέλες μέχρι δύτες.

Ένα Sepioteuthis sepioidea στην Καραϊβική.

http://www.brianskerry.com/portfolio/squid/

Τα καλαμάρια εντάσσονται στα Κεφαλόποδα, μία από τις πέντε ομοταξίες των Μαλακίων που περιλαμβάνει επίσης τα χταπόδια, τις σουπιές και τους ναυτίλους. Τα Κεφαλόποδα είναι αρχαία ομοταξία, η οποία χρονολογείται από τα τέλη του Καμβρίου , μισό δισεκαττομύριο χρόνια πριν. Διαθέτουν οκτώ πλοκάμια, τα οποία έχουν σειρές από βεντούζες σε όλο τους το μήκος, και δύο μακρύτερους βραχίονες για τη σύλληψη της τροφής. Επίσης, έχουν δύο σκληρές, κοφτερές σιαγόνες που μοιάζουν με ανεστραμμένο ράμφος παπαγάλου, καθώς και τρεις καρδιές: μια κεντρική και άλλες δυο που στέλνουν αίμα στα βράγχια. Οι βοηθητικές καρδιές βρίσκονται στη βάση του κάθε βραγχίου και αυξάνουν την πίεση του αίματος που περνά από τα τριχοειδή των βραγχίων. Αυτό συμβαίνει, διότι σε αντίθεση με τα Σπονδυλόζωα, όπου το αίμα φεύγει από την καρδιά προς τους πνεύμονες, το αίμα φτάνει σε όλα τα συστήματα προτού φτάσει στα βράγχια.

Sepioteuthis sepioidea

Παρατηρείστε την έκταση των επι-

μήκων ακτινωτών μυών από τα καφέ χρωματοφόρα

κύτταρα του Loligo

Τα καλαμάρια διαθέτουν την ικανότητα της χρωματικής προσαρμογής στο περιβάλλον. Οι μεταβολές του χρώματος πραγματοποιούνται από τα χρωματοφόρα, τα κύτταρα του δέρματος που περιέχουν κοκκία χρωστικής. Κάθε ελαστικό χρωματοφόρο περιβάλλεται από μικροσκοπικά μυϊκά κύτταρα, οι συσπάσεις των οποίων έλκουν τα τοιχώματα του χρωματοφόρου προς τα έξω, κάνοντας το να εκτείνεται σημαντικά. Καθώς το κύτταρο εκτείνεται, η χρωστική εξαπλώνεται αλλάζοντας το χρωματικό πρότυπο του ζώου. Όταν οι μύες χαλαρώνουν, τα χρωματοφόρα επανέρχονται στο αρχικό τους μέγεθος και η χρωστική συγκεντρώνεται ξανά. Με τη βοήθεια των χρωματοφόρων, τα οποία βρίσκονται κάτω από νευρικό και πιθανώς ορμονικό έλεγχο, επιτυγχάνεται ένα πολύπλοκο σύστημα μεταβολών στα χρώματα και στα σχήματα, οι οποίες περιλαμβάνουν: μεταβολή από ανοικτό σε σκούρο χρώμα, αναλαμπές ροζ, κίτρινου ή μοβ και σχηματισμό ραβδώσεων, ταινιών, κηλίδων ή ακανόνιστων λεκέδων. Αυτά τα χρώματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως σήματα κινδύνου, ως προστατευτικοί χρωματισμοί σε τελετουργίες ζευγαρώματος και πιθανώς για άλλους σκοπούς. Μάλιστα, παίρνοντας διαφορετικά χρωματικά πρότυπα σε διάφορα τμήματα του σώματος, ένα καλαμάρι μπορεί να μεταδώσει τρία ή τέσσερα διαφορετικά μηνύματα συγχρόνως σε διαφορετικά άτομα και σε διαφορετικές διευθύνσεις και μπορεί, στιγμιαία, να μεταβάλει κάποιο ή όλα τα μηνύματα. Πιθανώς κανένα άλλο σύστημα επικοινωνίας στα ασπόνδυλα δεν μπορεί να μεταδώσει τόση πληροφορία τόσο γρήγορα.

Στη διάρκεια της ερωτοτροπίας, ένα αρσενικό Sepioteuthis sepioidea επιδεικνύει δύο πλευρές (αριστερά): τη χαλκόχρωμη προς το θηλυκό με το οποίο έχει ζευγαρώσει και την ασημένια προς τους επίδοξους αντίζηλους. Ο ιριδισμός κάτω από τα χρωματοφόρα οφείλεται σε δερματικά κύτταρα που ανακλούν το φως διευρύνοντας την ποικιλία των χρωμάτων.

Πολεμική περιβολή Φορώντας το επιθετικό του <<κουστούμι>> που φωνάζει <<Κάνε πίσω!>> σε έναν αντίζηλο, υπερασπίζεται το δικαίωμά του να ζευγαρώσει με ένα θηλυκό εκεί κοντά. Αυτό το φανταχτερό είδος διαθέτει περίπου 35 σχέδια στην... γκαρνταρόμπα του.

Η μαζική αναπαραγωγή του

LOLIGO OPALESCENS

Τα περισσότερα καλαμάρια ζουν μόνο ένα χρόνο περίπου, γι' αυτό πρέπει να αναπαραχθούν γρήγορα. Τα καλαμάρια είναι γονοχωριστικά. Στη σπερματοκύστη τα σπερματοζωάρια εγκλείονται σε σπερματοφόρα και αποθηκεύονται σε έναν σάκο που εκβάλλει στην μανδυακή κοιλότητα. Ένας βραχίονας του ενήλικου αρσενικού διαφοροποιείται σε ''όργανο εισαγωγής'' που ονομάζεται εξωτοκύλη και χρησιμεύει για να αποσπά ένα σπερματοφόρο από τη δική του μανδυακή κοιλότητα του θηλυκού κοντά στην έξοδο του ωαγωγού.
Κάθε είδος, όμως, εφαρμόζει την δική του τακτική. Το καλαμάρι Loligo opalescens αναπαράγεται μαζικά. Ένα αρσενικό με κόκκινα πλοκάμια αγκαλιάζει το θηλυκό που θα γεννήσει πάνω από 50.000 αβγά σε κυλινδρικές θέσεις. Σε λίγες εβδομάδες οι γονείς πεθαίνουν και γίνονται τροφή για τα πτωματοφάγα όπως οι αστερίες (Asterina miniata). Αντίθετα, το θηλυκό Sepioteuthis sepioidea γεννά μόνο 3 ή 4 αβγά σε κάθε θήκη και μετά τα κρύβει ανάμεσα σε δηλητηριώδη κοράλλια. Σε τρεις εβδομάδες το έμβρυο έχει ανεπτυγμένα μάτια και εκκολάπτεται πέντε μέρες αργότερα. Δεν υπάρχει ελεύθερη κολυμβητική προνύμφη στα Κεφαλόποδα.