Το παρόν Blog δημιουργήθηκε από μια ομάδα προπτυχιακών φοιτητών Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στα πλαίσια του μαθήματος Θαλάσσια Βιολογία. Στόχος μας αποτελεί η μελέτη και παρουσίαση προσαρμογών στους θαλάσσιους οργανισμούς κάθε θαλάσσιας ζώνης.

Κυριακή 20 Μαΐου 2012

Καλαμάρι 'βαμπίρ'.....

          Το καλαμάρι βαμπίρ, γνωστό στον επιστημονικό χώρο ως Vampyroteuthis infernalis είναι ένας οργανισμός που φαίνεται σαν βγαλμένος από ταινία επιστημονικής φαντασίας. Αλλά σε αντίθεση με αυτό το τρομαχτικό όνομα, είναι ένα μικρό πλάσμα που φτάνει μόλις τις 6 ίντσες σε μήκος. Το καλαμάρι βαμπίρ είναι ένα αρχαίο είδος και είναι φυλογενετικά υπολειμματικό, που σημαίνει ότι είναι το μόνο μέλος που έχει επιβιώσει από την τάξη των Vampyromorphida. Είναι ένα σπάνιο μέλος της οικογένειας των κεφαλόποδων  για αυτό έχει κοινά στοιχεία τόσο με τα καλαμάρια όσο και με τα χταπόδια. Στην πραγματικότητα ήταν λανθασμένα αναγνωρισμένο ως χταπόδι από κάποιους ερευνητές το 1903.


http://www.itsnature.org/sea/other/vampire-squid/
          Το καλαμάρι βαμπίρ έχει μεγάλα πτερύγια στο άνω τμήμα του σώματός του που μοιάζουν με αυτιά. Αυτά τα πτερύγια χρησιμεύουν ως κύριο μέσο προώθησης, καθώς πετάει κυριολεκτικά μέσα στο νερό από το χτύπημα αυτών των πτερυγίων. Όπως και άλλα καλαμάρια, μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει ένα πίδακα προώθησης, εκτοξεύοντας νερό από ένα εξειδικευμένο σιφόνι που βρίσκεται ακριβώς κάτω από τον μανδύα. Το καλαμάρι βαμπίρ έχει μια πολύ ζελατινώδης υφή, που μοιάζει πιο πολύ με μέδουσα παρά με ένα κοινό καλαμάρι. Μπορεί να κολυμπήσει εντυπωσιακά γρήγορα για ένα ζελατινώδες ζώο, αγγίζοντας ταχύτητες πάνω από δυο μήκη σώματος ανά δευτερόλεπτο. Έχει, επίσης, τα μεγαλύτερα μάτια σε σχέση με το μέγεθος του σώματός του από οποιοδήποτε ζώο. Παρ'όλο που είναι σχετικά μικρό σε μέγεθος, έχει σφαιρικά μάτια περίπου ίδιου μεγέθους με αυτά ενός μεγάλου σκύλου. Αυτά τα μεγάλα μάτια έχουν κόκκινο ή μπλε χρώμα, ανάλογα με το φωτισμό. Οι οκτώ βραχίονες του καλαμαριού βαμπίρ συνδέονται μεταξύ τους με ένα πλέγμα από δέρμα, που το κάνει να μοιάζει περισσότερο με χταπόδι απ' ότι με καλαμάρι. Όταν νιώσει απειλή, το καλαμάρι μπορεί να σύρει τους βραχίονες του πάνω από τον εαυτό του και να σχηματίσει ένα αμυντικό πλέγμα που καλύπτει το σώμα του. Κάθε ένας από τους οκτώ βραχίονες είναι επενδυμένος με μια σειρά από βεντούζες και πολλές σειρές από μαλακά, σαρκώδη αγκάθια γνωστά ως cirri. Αυτά τα αγκάθια, παράλληλα με το πλέγμα από δέρμα ανάμεσα στους βραχίονες και τα μεγάλα κόκκινα μάτια είναι που προσδίδουν αυτό το όνομα στο καλαμάρι. Μέσα σε αυτό το πλέγμα των βραχιόνων εντοπίζεται ένα ζευγάρι από αναδιπλούμενες αισθητήριες ίνες. Αυτές οι ίνες είναι παρόμοιες με αυτές που εντοπίζονται στα δυο μακρυά πλοκάμια των άλλων ειδών καλαμαριού. Στο ίδιο σημείο του πλέγματος εντοπίζονται και δυο ισχυρά ράμφη  σαν σαγόνια. Αυτά τα ράμφη είναι άσπρα σαν ελεφαντόδοντο και αρκετά δυνατά ώστε να σπάνε το κέλυφος των καρκινοειδών. Το χρώμα του καλαμαριού κυμαίνεται από μαύρο έως ωχρό κόκκινο.
           Το σώμα του καλαμαριού βαμπίρ είναι καλυμμένο από όργανα που παράγουν φως γνωστά ως φωτοφόρα. Αυτά δίνουν στο καλαμάρι την σπάνια ικανότητα να 'σβήνει και να ανάβει' τον εαυτό του μέσω ενός χημικού φαινομένου που καλείται βιοφωτισμός. Όταν το φως είναι κλειστό τότε το καλαμάρι είναι εντελώς αόρατο στα σκοτεινά νερά στα οποία ζει. Το καλαμάρι έχει έναν εκπληκτικό έλεγχο σε αυτά τα φωτεινά όργανα. Έχει την ικανότητα να ρυθμίζει το μέγεθος και την ένταση των φωτοφόρων δημιουργώντας πολύπλοκα σχήματα που χρησιμεύουν για να αποπροσανατολίσει τον θηρευτή του ή να προσελκύσει την λεία του. Τα φωτοφόρα είναι πιο πολύπλοκα στις άκρες των βραχιόνων του και στη βάση των δύο πτερυγίων του. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα καλαμάρια, δεν έχει την ικανότητα να αλλάζει χρώμα. Αυτή η ικανότητα θα ήταν εντελώς άχρηστη στα σκοτεινά νερά στα οποία ζει. Τα φωτεινά σήματα του καλαμαριού πιθανόν είναι ο κύριος μηχανισμός άμυνας του καθώς δεν διαθέτει σάκο με μελάνι όπως τα κοινά καλαμάρια.Μπορεί παρ'όλα αυτά να εκτοξεύει ένα παχύ λαμπερό σύννεφο από βλέννα από τα άκρα των βραχιόνων του όταν απειλήται.


          Δεν γνωρίζουμε πολλά για τις διατροφικές συνήθειες του καλαμαριού βαμπίρ. Η δίαιτα του πιστεύεται ότι περιλαμβάνει γαρίδες, κωπήποδα, κνιδάρια και άλλα μικρά ασπόνδυλα. Τα ράμφη του καλαμαριού βαμπίρ έχουν βρεθεί σε στομάχια φώκιας, φάλαινας και ψαριών αποδεικνύοντας ότι αποτελεί αγαπημένη λεία για πολλά είδη των βαθιών νερών. Το καλαμάρι έχει ένα εξαιρετικά χαμηλό μεταβολικό ρυθμό, υποδεικνύοντας ότι μπορεί να μείνει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς καθόλου τροφή. Αυτή είναι μια σημαντική προσαρμογή που συναντάται και σε άλλα είδη που ζουν σε μεγάλα βάθη καθώς είναι αρκετά δύσκολη η εύρεση τροφής σε αυτά τα ακραία περιβάλλοντα.
          Όπως συμβαίνει και με άλλα είδη των βαθιών νερών, λίγα είναι αυτά που γνωρίζουμε και για τις αναπαραγωγικές συνήθειες του καλαμαριού βαμπίρ. Γνωρίζουμε ότι τα αυγά του είναι μικρά και αδιαφανή, φτάνοντας σε μέγεθος περίπου τα 8 mm. Πιστεύεται ότι αναπαράγονται αργά εναποθέτοντας  ένα σχετικά μικρό αριθμό αυγών. Η κατανομή των αυγών είναι παρόμοια καθ'όλη την διάρκεια του έτους, υποδεικνύοντας ότι μπορεί να μην υπάρχει συγκεκριμένη εποχή αναπαραγωγής. Μόλις εκκολαφθούν τα αυγά, τα νεογνά θα παρασυρθούν με το νερό. Μοιάζουν με μικροσκοπικές εκδοχές των ενηλίκων εκτός του ότι στερούνται το πλέγμα ανάμεσα στους βραχίονες και τα μάτια τους είναι πολύ μικρότερα. 
          Τα καλαμάρια βαμπίρ εντοπίζονται στα βαθιά νερά των ωκεανών σε πιο τροπικές και εύκρατες περιοχές από 90 μέτρα έως και 900 μέτρα βάθους. Ζουν στο ελάχιστου οξυγόνου στρώμα των ωκεανών, όπου ουσιαστικά δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου φως. Φαίνεται να προτιμούν θερμοκρασίες από 2 έως 6 βαθμούς Celsius.
















Βιβλιογραφικές αναφορές:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου